حسین تقی خانی


اغلب شهرهای قدیم در مسیرهای بازرگانی و تجاری مانند جاده ابریشم شکل می‌گرفتند، بنابراین عامل اصلی استقرار شهرها در گذشته عامل اقتصادی بوده است و بازار به عنوان یک مکان تجاری اهمیت زیادی در روند شکل‌گیری شهر داشته است. حال با شکل‌گیری شهرها بازار بزرگ ایران با قرار گرفتن بین دو کلان شهر تهران و کرج قصد دارد تا محل داد و ستد این دو شهر شود و این حس را در مردم ایجاد کند که اجناس و کالاهای عرضه‌شده در بازار، ارزانتر و با سود کمتر به فروش خواهد رسید.

مراکز خرید به عنوان فضاهای عمومی شهری، همواره با زندگی بشر ارتباط ناگستنی داشته‌اند. این مجموعه‌ها به تدریج و با توجه به مقتضیات زمانی و مکانی بوجود آمده‌اند. لذا دستخوش تغییر و تحولات فراوانی شده‌اند و انواع مختلف از آنها ایجاد شده است. در بازار بزرگ ایران دیگر فقط به بحث فروش و تجارت پرداخته نشده است بلکه با بخش‌هایی که تعبیه شده حدود 30% از نیازهای یک انسان را تامین خواهد کرد.

بازار بزرگ ایران بزرگترین مجتمع چندمنظوره، تجاری، تفریحی و توریستی ایران و یکی از بزرگترین مجتمع‌های چندمنظوره خاورمیانه است که دارای کاربری‌های عمومی-خدماتی، اقتصادی، تجاری، فرهنگی، تفریحی، ورزشی و رفاهی است که تمامی شرایط لازم برای موفقیت یک مجتمع چندمنظوره را دارد و تردیدی نیست که جایگاه مناسبی برای فروش کالاها و تولیدات داخلی خواهد بود.

در تحلیل جمعیتی یک منطقه‌، اطلاع از تراکم منطقه مهم‌تر از تعداد مطلق جمعیت منطقه است. تراکم جمعیت یک منطقه، ارتباط مستقیم با تعداد واحدهای تجاری آن دارد. به عبارت دیگر، هر قدر میزان تراکم جمعیت در یک منطقه بالاتر باشد نیاز به واحدهای تجاری بیشتر می‌شود. البته برای توسعه آتی مجتمع‌های چندمنظوره، پیش‌بینی جمعیت آینده منطقه لازم است که در بازار بزرگ ایران سعی شده است تمامی جوانب در نظر گرفته شده و با اختصاص دادن 30 درصد فضای خود به حوزه تجارت، مابقی فضای خود یعنی 70 درصد آن را به خدماتی-رفاهی اختصاص داده شود. 

ایران مال

از طرفی ایران مال با بررسی میزان درآمد خانوارهای شهرهای تهران و کرج ‌توانسته سطح اجتماعی افراد را تعیین کند و براساس آن نوع کاربری‌های خود را تعیین نماید تا افراد کم درآمدی که توان مالی آنچنانی ندارند هم، بتوانند از این مجموعه لذت ببرند. البته این مسئله به عنوان یک اصل کلی نیست ولی می‌تواند ملاکی برای ایجاد تعادل به شمار رود.

جذابیت مرکز تجاری برای مراجعین، داشتن محیطی مصفا‌، طراحی آبنما، مجسمه، موسیقی و تسیهلات رفاهی ویژه فرزندان و تعداد پارکینگ برای فروش یک کالا بسیار تاثیر گذار است که در بازار بزرگ ایران تمامی موارد را در نظر گرفته شده است.

طراحی انواع مغازه در بازار بزرگ ایران با توجه به عملکرد داخلی و نوع کالایی که در آن عرضه می‌شود، متنوع و متفاوت است. ویترین و یا در حقیقت نمایشگاه مغازه، از بخش‌های بسیار پر اهمیت به شمار رفته و سعی شده با توجه به عملکرد داخل، نوع و سیستم آن طراحی شوند. ویترین‌ها طوری طراحی خواهند شد که به صورت نمایشگاه جالب و روشن برای عرضه کالاهای مغازه مربوطه باشند. در نظرگرفتن سیستم سرمایشی و گرمایشی مناسب برای مغازه‌ها، طراحی نور به ویژه در مغازه‌هایی که محصولات هنری را عرضه می‌کنند، بسیار مهم و حیاتی تلقی شده است.

انتخاب بهترین مکان برای ورود مشتری، کالا و تأمین خروجی‌های لازم به منظور تسهیل در رفت و آمد مشتری‌ها، شکل نوشتار بکار رفته متناسب با نوع کالای عرضه شده، تعیین اندازه نوشتار و حروف آن بسته به فاصله بیننده، انتخاب رنگ متناسب با کالا و تعبیه تابلوهای دیجیتال برای شناسایی و مکان‌یابی فضاها از دیگر ویژگی‌های حائز اهمیت بازار بزرگ ایران است.

مردم معمولاً دوست دارند ابتدا نگاهی به ویترین‌های مغازه بیندازند، سپس به قصد خرید وارد مغازه شوند و از طرفی امروزه خریدکردن تجربه‌ای است که باید توأم با تفریح باشد. برای همین امر در برخی از مغازه‌ها سعی خواهد شد با در نظرگرفتن برخی تسهیلات رفاهی به مسئله جلب مشتری، امر فروش و عرضه کالا به رفاه حال مشتریان پرداخته شود.

مثلاً در یک مغازه گل‌فروشی نصب یک میز یا پیشخوان کارت‌نویسی برای مشتریان، در برخی از مغازه‌های لوکس فروشی و به خصوص آن‌هایی که قیمت‌های اجناس مورد عرضه آن ها بالاتر از حد متعارف است، پیش بینی چنین وسایل رفاهی اضافی در نظر گرفته خواهد شد.

برخی از وسایل رفاهی که در برخی از مغازه‌ها در نظر گرفته خواهد شد عبارتند از: کابین تلفن همگانی، آبسردکن، سرویس‌های بهداشتی مناسب، اتاق آرایش، میز پیشخوان چک‌نویسی و کارت‌نویسی، صندلی و مبل برای نشستن‌، اتاق‌های انتظار برای دفتر فروش، اتاقک پرو با آیینه‌های سه طرفه در فروشگاه‌های لباس و...  

عامل دیگری که برای مجموعه قابل توجه است موسیقی است، پخش موسیقی زیبا و دلنشین از طریق مرکز کنترل مجموعه صورت می‌گیرد. عامل بسیار مهم برای ایجاد یک فضای جذاب است که از طریق آن می‌توان صداهای مزاحم را تحت الشعاع قرار داد. این سیستم در هماهنگی با طراحی آکوستیکی و معماری کامل است و می‌تواند برای پخش صدا در همه فروشگاه‌ها و یا فقط نواحی عمومی استفاده شود. منبع موسیقی ممکن است شامل یک پخش صوت، بلندگو، ایستگاه رادیویی ویژه، یا سیستم پخش تلفنی باشد.

با افزایش روزافزون ابعاد مراکز خرید، هنرهای گرافیکی از عناصر اولیه و مهم قلمداد شده‌اند. ایران‌مال در این زمینه هم سعی کرده است با محدوده هنرهای گرافیکی از علائم نمای خارجی مرکز اصلی‌، نشانه‌ها(سمبلها) ، علائم راهنمائی ترافیک در پارکینگ‌ها، علائم ورودی بازارچه و پاساژ، علائم ویژه مختلف در نمای داخلی قسمت فروش و علائم هدایت‌کننده (تلفن‌ها، رخت‌کن‌ها‌، اماکن عمومی و علائم موقتی قسمت فروش) بپردازد و خود را از این نظر تجهیز نماید.

به منظور افزایش جاذبه مجموعه از کارهای هنری نیز استفاده خواهد شد. استفاده از نقاشی دیواری، فرسک، مجسمه، چراغ‌های مخصوص و طرح‌های گرافیکی یک احساس انسانی و اجرای موسیقی به صورت زنده از کارهای پیش رویی است که بسیاری از مردم را به همان اندازه که خرید جذب خواهد کرد مشتاق دیدن ایران مال می‌کند. لذا توجه به این امور نیز بسیار حائز اهمیت است.
نویسنده: حسین تقی خانی